مقدمه: چرا نصب صحیح، مهم‌تر از خود ترانسمیتر است؟

در دنیای ابزار دقیق، همه ما به دنبال خرید بهترین و دقیق‌ترین تجهیزات هستیم. یک ترانسمیتر فشار باکیفیت از یک برند معتبر، سرمایه‌گذاری مهمی برای کنترل دقیق و ایمن یک فرآیند صنعتی است. اما یک حقیقت مهم اغلب نادیده گرفته می‌شود: حتی گران‌ترین و دقیق‌ترین ترانسمیتر فشار نیز در صورت نصب نادرست، داده‌هایی بی‌ارزش و گمراه‌کننده تولید خواهد کرد.

قابلیت اطمینان یک نقطه اندازه‌گیری فشار، تنها به کیفیت خود تجهیز بستگی ندارد، بلکه به همان اندازه به رعایت اصول مهندسی در هنگام نصب آن وابسته است. بسیاری از خطاهای به ظاهر پیچیده در سیستم‌های کنترلی، ریشه در اشتباهات ساده‌ای دارند که در مرحله نصب رخ داده‌اند. در این مقاله، به بررسی ۵ مورد از رایج‌ترین و در عین حال حیاتی‌ترین اشتباهات در نصب ترانسمیترهای فشار و نحوه جلوگیری از آنها می‌پردازیم.
 

۱. نادیده گرفتن اهمیت لوله‌های ارتباطی (Impulse Lines)

لوله‌های ارتباطی یا ایمپالس لاین‌ها، "شریان‌هایی" هستند که فشار فرآیند را از نقطه اصلی به سنسور ترانسمیتر منتقل می‌کنند. هرگونه مشکل در این شریان‌ها، مستقیماً بر روی عدد نمایش داده شده تأثیر می‌گذارد.

• اشتباه: عدم رعایت شیب مناسب یا طولانی بودن بیش از حد لوله‌ها.


• مشکل:
  
  
  • در اندازه‌گیری گاز: اگر لوله شیب مناسب به سمت پایین (به سمت ترانسمیتر) نداشته باشد، مایعات کندانس در آن جمع شده و یک ستون مایع ایجاد می‌کنند که فشاری کاذب و مثبت به سنسور اعمال می‌کند.
  
  
  • در اندازه‌گیری مایع: اگر لوله شیب مناسب به سمت بالا (به سمت ترانسمیتر) نداشته باشد، حباب‌های گاز در آن محبوس شده و باعث ایجاد خطا و نوسان در اندازه‌گیری می‌شوند.
  
  
   


• راه‌حل صحیح: همیشه لوله‌های ارتباطی را تا حد امکان کوتاه نگه دارید. برای سرویس گاز، لوله‌ها باید با شیب ملایم به سمت پایین و برای سرویس مایع، با شیب ملایم به سمت بالا نصب شوند تا امکان تخلیه خودکار مایعات یا گازهای محبوس شده فراهم گردد.


 

۲. نصب در محل نامناسب (لرزش و دمای بالا)

محل فیزیکی نصب ترانسمیتر تأثیر مستقیمی بر طول عمر و دقت آن دارد.

• اشتباه: نصب مستقیم ترانسمیتر بر روی تجهیزات با لرزش شدید (مانند پمپ‌ها و کمپرسورها) یا در نزدیکی منابع حرارتی.


• مشکل: لرزش مداوم می‌تواند به مرور زمان به قطعات الکترونیکی حساس و اتصالات داخلی آسیب برساند و باعث ایجاد نویز در سیگنال خروجی شود. دمای بسیار بالا نیز باعث دریفت شدن (Drift) خروجی سنسور و کاهش دقت آن می‌گردد.


• راه‌حل صحیح: ترانسمیتر را بر روی یک پایه یا سازه ثابت در نزدیکی تجهیز نصب کنید. برای دماهای بالا، از سیفون (Siphon) برای سرویس بخار، یا از دیافراگم سیل به همراه لوله مویین (Capillary Tube) برای ایزوله کردن ترانسمیتر از حرارت فرآیند استفاده کنید.


 

۳. عدم توجه به ارتینگ و شیلدینگ صحیح

در محیط‌های صنعتی مدرن که مملو از نویزهای الکترومغناطیسی ناشی از درایوهای موتور (VFD)، کابل‌های قدرت و... است، محافظت از سیگنال ضعیف 4-20mA حیاتی است.

• اشتباه: استفاده از کابل‌های معمولی یا اتصال نادرست شیلد کابل.


• مشکل: نویز الکتریکی به راحتی بر روی سیگنال آنالوگ القا شده و باعث نوسانات شدید و خوانش‌های نادرست در اتاق کنترل می‌شود.


• راه‌حل صحیح: همیشه از کابل‌های شیلددار و زوج به هم تابیده (Shielded Twisted Pair) استفاده کنید. نکته حیاتی این است که شیلد کابل باید تنها از یک سمت (معمولاً از سمت تابلو کنترل یا PLC) به زمین (ارت) متصل شود تا از ایجاد حلقه زمین (Ground Loop) جلوگیری گردد.


 

۴. انتخاب نادرست نوع ترانسمیتر (نسبی در مقابل مطلق)

این یک اشتباه مفهومی اما رایج است که می‌تواند منجر به خطاهای دائمی در اندازه‌گیری شود.

• اشتباه: استفاده از یک ترانسمیتر فشار نسبی (Gauge) برای یک فرآیند تحت خلاء که نیاز به اندازه‌گیری دقیق دارد.


• مشکل: یک ترانسمیتر فشار نسبی، فشار را نسبت به اتمسفر محیط اندازه‌گیری می‌کند. این یعنی خوانش آن با تغییرات فشار جو (ناشی از تغییرات آب و هوا یا ارتفاع) تغییر خواهد کرد. این خطا در فرآیندهایی که در فشارهای پایین یا خلاء کار می‌کنند، بسیار قابل توجه است.


• راه‌حل صحیح: برای فرآیندهای تحت خلاء یا هر کاربردی که در آن، اندازه‌گیری باید کاملاً مستقل از فشار محیط باشد، باید از یک ترانسمیتر فشار مطلق (Absolute) استفاده کرد.


 

این موارد تنها بخشی از نکات کلیدی در دنیای اندازه‌گیری فشار هستند. انتخاب صحیح نوع ترانسمیتر (نسبی، مطلق یا تفاضلی) بر اساس نیاز دقیق فرآیند، خود اولین و مهم‌ترین گام است. برای درک عمیق‌تر تفاوت‌ها و مشاهده طیف وسیعی از تجهیزات، می‌توانید به اینسترو کنترل راهنمای جامع ما در مورد انواع ترانسمیتر فشار مراجعه کنید.
 

۵. فراموش کردن کالیبراسیون نهایی در محل (Zero Trim)

بسیاری از تکنسین‌ها به کالیبراسیون کارخانه‌ای تجهیز اعتماد کرده و پس از نصب، تنظیمات نهایی را انجام نمی‌دهند.

• اشتباه: عدم انجام تنظیم صفر (Zero Trim) پس از نصب کامل و تحت فشار قرار گرفتن اولیه.


• مشکل: اثرات نصب (مانند موقعیت قرارگیری ترانسمیتر یا فشار هیدرواستاتیکی ستون مایع در لوله‌های ارتباطی) می‌تواند یک خطای آفست (Offset) جزئی اما دائمی در خروجی ایجاد کند.


• راه‌حل صحیح: پس از نصب کامل، برقراری تمام اتصالات و پایدار شدن دمای تجهیز، در حالی که فرآیند در یک فشار مشخص و شناخته‌شده (معمولاً صفر یا فشار اتمسفر) قرار دارد، باید با استفاده از یک کامونیکیتور HART یا دکمه‌های محلی، عمل تنظیم صفر را انجام داد تا این آفست نصب حذف گردد.


 

جمع‌بندی یک اندازه‌گیری فشار دقیق و قابل اعتماد، حاصل ترکیب یک تجهیز باکیفیت و یک نصب مهندسی و اصولی است. با اجتناب از این پنج اشتباه رایج، شما می‌توانید اطمینان حاصل کنید که داده‌هایی که از ترانسمیتر فشار خود دریافت می‌کنید، بازتابی واقعی از فرآیند شما بوده و پایه‌ای محکم برای کنترل بهینه و ایمن واحد صنعتی شما فراهم می‌کند.